भाषा आयोगले थाल्योः३०० भन्दा बढी पुस्तकहरूको डिजिटल प्रकाशन

काठमाडौँ । २०८० साल चैत्र २२ गते।

नेपालको संविधान २०७२ मा आधारित भई भाषा आयोगको स्थापना वि.सं.२०७३ साल भदौँ २३ गते भएको हो। संविधानको २८७ धारा बमोजिम गठित आयोगलाई सरकारी कामकाजको भाषा, भाषाहरूको संरक्षण तथा संवर्धन, मातृभाषामा शिक्षाका अतिरिक्त भाषाहरूको अध्ययन अनुसन्धान र अनुगमनको संवैधानिक जिम्मेवारी प्रदान गरेको छ।

आयोगबाट स्थापना कालदेखि नै संविधानप्रदत्त जिम्मेवारीका कार्यहरू गर्दै आएको छ। आयोगको वि.सं.२०७८ सालमा नै सरकारी कामकाजको भाषासम्बन्धी प्रतिवेदन नेपाल सरकार समक्ष पेस गरेको थियो। यसैमा आधारित भई बागमती प्रदेशले “बागमती प्रदेश राष्ट्र भाषा ऐन २०८०” पारित गरी २०८१ बैशाखबाट कार्यान्वयनमा जाँदैछ। आयोगबाट हालसम्म ३०० भन्दा बढी अध्ययन अनुसन्धान गरेर पुस्तक, प्रतिवेदनहरू तयार पारेको छ। कतिपय सामग्रीहरू प्रकाशित भइसकेका छन् । भाष संरक्षण तथा संवर्धनका क्षेत्रमा मात्र १५२ थरिका कार्य सम्पन्न भएका छन्।त्यसैगरी लोकवार्ता २७ वटा र मातृभाषा शिक्षासम्बन्धी २४ वटा अध्ययन सम्पन्न भएका छन्। त्यसैगरी समाज भाषा अध्ययन अन्तर्गत २३ वटा अनुसन्धान सम्पन्न भएका पाइन्छ। मूलतः भाषा आयोगबाट अध्ययन अनुसन्धान भई प्रकाशन भएका केही विवरण देहायअनुसार छन्। जसलाई आयोगको मिति २०८० साल चैत्र १९ गते बसेका ९५ औँ बैठकले डिजिटल प्रकाशन गरी सार्वजनिक गर्ने  निर्णयसँगै अब सबैका लागि पहुँच सुनिश्चित हुने भएको छ। केही सामग्री तपसिल बमोजिम छन्

अनुसूचीः ४
आयोगबाट प्रकाशित सामग्रीहरू

क्र. सं.	विवरण	नाम/भाषा
१	शिक्षामा मातृभाषाको प्रयोग सम्भाव्यतासम्बन्धी अध्ययन प्रतिवेदनहरूको सारांश सङ्ग्रह	तामाङ, चेपाङ, राना थारू, अवधी, शेर्पा, लिम्बू, डोने, मगर, थामी, उराउँ, डोटेली, कुमाल, गुरुङ, मगर काइके, भोजपुरी, बान्तवा, उर्दु, थारू
२	अनुसन्धान पद्धति	भाषिक अभिलेखीकरण अनुसन्धान पद्धति
३	ब्रोसियर तथा परिचय पुस्तिका	भाषा आयोगको परिचय, बहुभाषिक ब्रोसियर
४	ऐन	भाषा आयोग ऐन, २०७४
५	वार्षिक प्रतिवेदन तथा तथ्याङ्‍क प्रकाशन	भाषा आयोगको वार्षिक प्रतिवेदनहरू (पहिलोदेखि छैटौँसम्म)
		प्रदेशगत भाषिक तथ्याङ्‍क ७ ओटा
६	लोकवार्ता सङ्ग्रह (आदिवासी भाषा दशक २०२२-२०३२) विशेषाङ्‍क	कुलुङ, गन्गाई, सन्थाली, चाम्लिङ, ल्होमी, वाम्बुले, थुलुङ, मगही, बोटे, बज्जिका, गोपाली, जिरेल, थामी, ह्योल्मो, सुनुवार, माझी, हायु, बाल्‍कुरा/बराम, भुजेल, दरई, थकाली, छन्त्याल, अथार मगर, बाह्र मगर/ढुट, मगर काइके, राजी, राना थारू
७	भाषिक सन्देश सङ्ग्रह तथा श्रव्य, श्रव्यदृश्य सामग्री	नेपाली, नेपाल भाषा(नेवारी), मैथिली, अवधी, शेर्पा, लिम्बू, तामाङ, मगर, बान्तवा, भोजपुरी, काइके मगर, दुरा, कुसुन्डा, गुरुङ, डगौरा थारू, डोट्याली, बैतडेली, बोटे, राजी, सुरेल, तिलुङ
८	भाषाकक्षा सञ्‍चालन, आधारभूत पाठ्‍यसामग्री	बाल्‍कुरा/बराम, तिलुङ, कुसुन्डा, दुरा र लुङखिम
९	स्रोत सामग्री	लिम्बू भाषा सामाजिक अध्ययन कक्षा १
1०	भाषालोक	भाषालोक-२०७८, भाषा लोक- २०७९, भाषा लोक- २०८०
1१	शब्दकोश	अठपहरिया-नेपाली शब्दकोश, लिम्बू-नेपाली-अङ्ग्रेजी शब्दकोश, दुरा नेपाली-अङ्‍ग्रेजी शब्दकोश(दुरा सेवा समाजको आर्थिक सहयोगमा प्रकाशित), मार्फा थकाली- नेपाली–अङ्‍ग्रेजी शब्दकोश (मार्फा थकाली समाज सेवा सदन पोखराको आर्थिक सहयोगमा प्रकाशित)
1२	व्याकरण	(क) राजी भाषाको व्याकरण (ख) दुरा भाषाको व्याकरण (काठमाडौँ महानगरपालिकाको आर्थिक सहयोग र दुरा सेवा समाजको संयोजनमा प्रकाशित) (ग) मार्फा थकाली भाषाको व्याकरण (मार्फा थकाली समाज सेवा सदन पोखराको आर्थिक सहयोगमा प्रकाशित)
१३	नेपालका लिपिहरूको अध्ययन	नेपालका लिपिहरूको अध्ययन (लिच्छवि, उत्तरलिच्छवि र नेपाल लिपिहरू)
१४	भाषिक इतिहास	(ख) बज्जिका भाषाको इतिहास, (रामनगर गाउँपालिका सर्लाहीको वित्तीय सहयोगमा प्रकाशित)