भाषा आयोगबाट आ.व. २०७७/७८ मा के कस्ता कार्यक्रम तथा प्रकाशनहरू भए ?
विश्वव्यापी कोरोनाको बावजुद भाषा आयोगले सरकारी कामकाजको भाषाको आधार तयार गरी भाषा सिफारिस गर्नको लागि भर्चुअल प्रविधिको माध्यमबाट प्रादेशिक गोष्ठी गर्न बाँकी रहेका प्रदेश गोष्ठी सम्पन्न गरेको बुझिएको छ। भाषा आयोग गठन भएको पाँच वर्षको अवधि यसै वर्ष पुग्ने भएकोले आयोगले यस वर्ष नै प्रदेशगत रूपमा सरकारी कामकाजको भाषाको आधार तयार गरी भाषा समेत पहिचान नेपाल सरकारलाई प्रतिवेदन बुझाउनुपर्ने संवैधानिक प्रावधान रहेको छ। भाषा आयोगकाअनुसार सबै प्रदेशको प्रादेशिक गोष्ठी सम्पन्न भई हाल सरकारी कामकाजमा भाषा प्रयोगका लागि सिफारिस गर्न प्रतिवेदन लेखन कार्य जारी रहेको जानकारी पाइएको छ, जसका लागि आयोगले प्रतिवेदन लेखन समिति गरेको थियो ।
त्यसैगरी भाषा आयोगबाट वार्षिक कार्यक्रमहरू प्रत्यक्ष र भर्चुअल माध्यमबाट कार्य सम्पन्न गरी भाषिक क्षेत्रमा उपलब्धि प्राप्त गरेको कुरा भाषा आयोगबाट प्राप्त कार्य प्रगति विवरणबाट प्रस्ट हुन्छ। मूलतः भाषा आयोगले निर्धारित सबै कार्यक्रमहरू यस वर्ष स्थलगत रूपमा सम्पन्न कार्यक्रम गर्न नसके पनि भर्चुअल माध्यमबाट अन्तर्क्रियाका साथै प्राज्ञिक र अध्ययन अनुसन्धान एवम् प्रकाशनसम्बन्धी उल्लेख्य कार्य गरेको देखिन्छ । हुनतः भाषा आयोगबाट स्थलगत रूपमा नै कुसुन्डा, बराम, तिलुङ भाषाको कक्षा सञ्चालन गरिएको पाइएको छ भने लुङखिम, मारेक याख्का र दुरा भाषाको स्थलगत अध्ययन भई वर्णनिर्धारण, इतिहास लेखन र व्याकरण लेखन कार्य सम्पन्न गरिएको देखिएको छ।
मूलतः भाषा आयोगले अध्ययन, अनसन्धान र लेखन एवम् प्रकाशन क्षेत्रमा उल्लेख्य कार्य सम्पन्न गरेको देखिन्छ । आयोगबाट अन्तर्राष्ट्रिय आदिवासी भाषा दशक (२०२२-२०३२) को सन्दर्भमा भाषालोक स्मारिका प्रकाशन गरिएको छ, जुन अनुसन्धानात्मक र प्राज्ञिक लेखहरूको संगालोका रूपमा रहेको छ। जसमा नेपाली, अङ्ग्रेजी र बहुभाषिक लेख एवम् सामग्रीहरू प्रकाशित छन् । साथै आयोगले शाखागत रूपमा सम्पन्न भएका प्रकाशनयोग्य सामग्रीहरूलाई प्रकाशन गरी दस्तावेजीकरण गर्ने पहल गरेको पाइएको छ ।
भाषा आयोगबाट आ.व.२०७७/७८ मा प्रकाशन भएका पुस्तकहरू निम्नअनुसार रहेका छन्-
- भाषालोक (भाषा आयोग स्मारिका, २०७७)
- लोकवार्ता सङ्ग्रह (अन्तर्राष्ट्रिय आदिवासी भाषा दशक विशेषाङ्क २०७७, जसमा २७ मातृभाषाका लोकवार्ताहरू सङ्कलित छन्)
- लिम्बु भाषा शब्दकोश
- भाषा कक्षा पाठ्यसामग्री (तिलुङ, कुसुन्डा, बराम भाषा)
- भाषिक सन्देश सङ्ग्रह (२१ भाषाहरू)
- दरई भाषाको लोकवार्ता सङ्ग्रह
- भाषा आयोगका बहुभाषिक परिचय पुस्तिकाहरू (१३ भाषाहरूमा जस्तो तामाङ, गुरूङ, नेवार…)
आयोगबाट उल्लेखित भाषिक सामग्री एवम् पुस्तकहरू प्रकाशित भएको देखिन्छ । साथै थप पुस्तक, प्रतिवेदनहरू पनि यस वर्ष प्रकाशन हुने कुरा भाषा आयोगले जनाएको छ । जसमध्ये २८ भन्दा बढी मातृभाषाहरूमा विद्युतीय बहुभाषिक शब्दकोशको डिजिटल सेवा प्रवाह समेत रहेको छ । त्यसैगरी आयोगले १३ मातृभाषाहरूको भाषिक सन्देश (जिङ्गल) को सङ्गीत, गायन र छायाङ्कन कार्य पनि सम्पन्न गरेको छ । यस आ.व.मा उक्त भाषिक सन्देशहरूलाई नेपालका सञ्चार गृहबाट प्रसारण गर्ने तयारी गरेको पाइएको छ । ती सन्देशहरूलाई सञ्चारका श्रव्यदृश्य माध्यमबाट प्रसारण गरी भाषाहरूको संरक्षण, संवर्धन र विकाससम्बन्धी जनचेतना जगाउने कार्यक्रम रहेको देखिन्छ ।